FAQ
Hier vind je een overzicht van veel gestelde vragen.
Het aanbod van psychologische zorg in de eerste lijn werd voor het hele land gefaseerd en op gecoördineerde wijze uitgerold. Een belangrijke financiering van het RIZIV (Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering) wordt verstrekt via 32 netwerken van geestelijke gezondheidszorg, die elk hun eigen werkgebied, en samen heel België dekken. Daartoe hebben deze netwerken met het RIZIV een overeenkomst ondertekend. Deze overeenkomst is opgemaakt in samenspraak met de volledige sector van de geestelijke gezondheidszorg en met de deelstaten.
Deze overeenkomst heeft betrekking op de psychologische zorg voor kinderen/adolescenten en volwassenen/ouderen. Er worden zowel individuele sessies als groepssessies aangeboden. Klinisch psychologen/orthopedagogen kunnen niet alleen werken vanuit hun praktijk maar zich ook verplaatsen naar de omgeving van de rechthebbenden. Om mensen te kunnen bereiken die nog niet hun weg naar zorg hebben gevonden, worden klinisch psychologen/orthopedagogen ook aangemoedigd om de zorg te organiseren in de vindplaatsen zodanig dat de drempel tot psychologische zorg kleiner wordt. Er wordt bijzondere aandacht besteed aan de kwetsbare doelgroepen waaronder mensen met multimorbiditeit, kinderen en ouders in kwetsbare gezinnen, jongvolwassenen, mensen met langdurige klachten na een COVID-19 infectie, sociaal uitgesloten groepen, ….
Personen die een beroep doen op psychologische zorg worden in de volgende vragen omschreven als "gebruikers".
Neen, met het huidige budget kunnen niet alle sessies van alle klinisch psychologen en klinisch orthopedagogen worden terugbetaald. Vanuit een gezondheidseconomisch standpunt werd gekozen om het beschikbare budget prioritair in te zetten voor personen met lichte tot matige psychische problemen. Binnen deze doelgroep gaat de aandacht prioritair naar de meest kwetsbare personen.
Gespreid over het land, werd met een aantal klinisch psychologen en klinisch orthopedagogen een overeenkomst gesloten om terugbetaalde sessies onder een aantal voorwaarden aan zorggebruikers
aan te bieden.
De lijst van klinisch psychologen en klinisch orthopedagogen die sessies onder deze voorwaarden aanbieden, vindt men op de website van elk netwerk geestelijke gezondheid. In de provincie Oost-Vlaanderen is dit www.psy-ovl.be.
Net zoals vóór het bestaan van deze overeenkomst, kunt u, evenwel zonder terugbetaling vanuit de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging, nog steeds terecht bij de klinisch psychologen of orthopedagogen die niet zijn toegetreden tot deze overeenkomst.
Een klinisch psycholoog/orthopedagoog is geconventioneerd van zodra hij/zij een overeenkomst heeft ondertekend met een netwerk voor geestelijke gezondheidszorg. Het netwerk selecteert deze klinisch psychologen en orthopedagogen op basis van de lokale noden en het budget dat hen ter beschikking gesteld is door het Riziv. Door de overeenkomst te ondertekenen, verbindt zij/hij zich ertoe passende en kwaliteitsvolle zorg te verlenen op basis van de interventies die in de overeenkomst zijn voorzien, samen te werken met andere zorg- en hulpverleners, deel te nemen aan opleidingen en intervisie, de gebruiker te verwijzen naar het aanbod dat beantwoordt aan zijn/haar behoeften,... en daarbij de beschikbare middelen efficiënt in te zetten. Hij/zij houdt zich aan de wettelijke bepalingen en de afgesproken tarieven van de overeenkomst.
Als uw psycholoog/orthopedagoog de overeenkomst heeft ondertekend en uw vraag kan beantwoord worden binnen de mogelijke interventies van deze overeenkomst, dan heeft u recht op terugbetaling van de zorg die in de overeenkomst is voorzien (zie ook vraag 10).
In het kader van de overeenkomst kan het gaan om een eerstelijns klinisch psycholoog/orthopedagoog of een gespecialiseerde klinisch psycholoog/orthopedagoog zijn, of beide.
Een lijst van de geconventioneerde klinisch psychologen/orthopedagogen kan u vinden op de website van het netwerk geestelijke gezondheid van uw regio (voor Oost-Vlaanderen zie www.psy-ovl.be)
Als uw klinisch psycholoog/orthopedagoog niet geconventioneerd is, wat betekent dat hij/zij de overeenkomst met het netwerk geestelijke gezondheid niet heeft ondertekend, kunt u van de tegemoetkoming vanuit de verplichte ziekteverzekering genieten. Op deze website kan je terugvinden hoeveel er wordt terugbetaald per ziekenfonds: https://www.vind-een-psycholoog.be/info/terugbetaling-psychotherapie.html
Kiest u voor een niet geconventioneerde psycholoog/orthopedagoog, dan is het belangrijk dat u vraagt welke kosten u zal moeten dragen.
Enkel de psychologische zorg die is uitgevoerd door een klinisch psycholoog/orthopedagoog die geconventioneerd is, wat betekent dat hij/zij een overeenkomst heeft gesloten met het netwerk
geestelijke gezondheid, komt in aanmerking voor vergoeding via de ziekteverzekering.
Indien de sessies die u reeds heeft ontvangen niet zijn uitgevoerd door een klinisch psycholoog/orthopedagoog die een overeenkomst heeft gesloten met een netwerk geestelijke gezondheid, is er geen terugbetaling van deze sessies door de verplichte ziekteverzekering mogelijk.
Deze psychologische zorg is bedoeld voor gebruikers (zonder leeftijdsgrens) die kampen met lichte tot matige psychische problemen, in het bijzonder voor de meest kwetsbare burgers.
De tegemoetkoming vanuit de verplichte ziekteverzekering in het aanbod van psychologische zorg in de eerste lijn wil tegemoet komen aan de reële behoeften van de personen met lichte tot matige
psychische problemen en dit met bijzondere aandacht voor kwetsbare doelgroepen. Om dit te realiseren wordt op een geïntegreerde manier door de netwerken twee functies psychologische zorg
aangeboden: eerstelijnspsychologische ondersteuning en eerstelijnspsychologische behandeling. De klinisch psycholoog/orthopedagoog beslist op basis van de behoeften van de gebruiker welk zorgaanbod het meest gepast is (= matched care).
De functie eerstelijnspsychologische ondersteuning is gericht op mensen die psychisch kwetsbaar zijn (of dreigen te worden). Zij kunnen moeilijkheden alleen of met hun omgeving aan, maar hebben een "helpende hand”/een steun van een professional nodig.
De interventies van de klinisch psycholoog/orthopedagoog zijn gericht op het versterken van het eigen psychologisch welzijn of steun te bieden aan de mensen om zich heen, maar ook op het verduidelijken van de hulpvraag of klacht of op de verergering ervan te voorkomen.
Als deze zorg niet is aangepast (of niet volstaat) aan de vraag van de gebruiker, zal de professional de gebruiker doorverwijzen naar een gepast zorgaanbod dat aansluit op de hulpvraag.
De gebruiker kan rechtstreeks toegang krijgen tot dit aanbod van psychologische zorg door contact op te nemen met een klinisch psycholoog/orthopedagoog die geconventioneerd is of kan zich er
naartoe laten leiden via een andere professional waarmee hij/zij al in contact is. Om de afstemming van de zorg te verbeteren kan de professional, met instemming van de gebruiker en in zijn belang,
contact opnemen met de behandelend arts.
De tweede functie is deze van de eerstelijnspsychologische behandeling. De interventies van de klinisch psycholoog/orthopedagoog zijn gericht op de behandeling van problemen of stoornissen die een belangrijke impact hebben op het functioneren. De geconventioneerde psycholoog of orthopedagoog beslist of de gebruiker hier al dan niet voor in aanmerking komt.
Deze zorg is echter niet geschikt voor dringende problematieken (d.w.z. wanneer er een onmiddellijk gevaar bestaat voor de lichamelijke integriteit van de gebruiker) of voor complexe niet gestabiliseerde problemen.
Het functioneel bilan is een werk- en communicatie-instrument dat wordt opgesteld tussen de hulpverlener(s) en de zorggebruiker en zijn/haar context. Het bilan geeft een overzicht van de huidige situatie (sociaal, medisch, psychologisch, psychiatrisch...) van de gebruiker in zijn/haar context inclusief relevante voorgeschiedenis of antecedenten, en geeft een indicatie welke soort zorg of hulp gewenst is. Het kan mits toestemming van de gebruiker ook gebruikt worden onder professionals om zorg op elkaar af te stemmen.
Het kan samen met de gebruiker en zijn/haar context gebruikt worden als een evaluatiedocument om een lopende interventie te evalueren.
Een functioneel bilan dient door de klinisch psycholoog/orthopedagoog opgemaakt te worden naar aanleiding van het eerste gesprek.
De twee types zijn mogelijk.
Afhankelijk van de behoeften van de gebruiker, kunnen zowel individuele als groepsinterventies aangeboden worden.
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat groepsinterventies even effectief zijn als individuele sessies en dat ze bijzonder geschikt of nuttig kunnen zijn voor bepaalde problematieken. In het bijzonder faciliteert de groepsvorm het aanleren van bepaalde vaardigheden (zoals ontspanning, assertiviteit, stressbeheersing,...).
Zij bieden de deelnemers ook de mogelijkheid om elkaar te steunen of te herkennen in de uitwisselingen - er kan ook beroep gedaan worden op ervaringsdeskundigen (personen die hun eigen ervaringen verruimen en verwerken bijvoorbeeld via lotgenotencontact en op een deskundige manier inzetten voor anderen).
Een groepsinterventie kan worden voorafgegaan door een individuele sessie om de zorgvraag te verduidelijken. Groepsinterventies kunnen ook gevolgd worden door een individuele sessie om na te gaan of er aan de behoeften van de gebruiker wordt voldaan.
Wanneer het een groepsaanbod betreft voor kinderen en jongeren (tot en met 23 jaar), dan betalen de gebruikers geen remgeld.
Wanneer het een groepsaanbod betreft voor volwassenen (vanaf 24 jaar), dan betreft de persoonlijke tussenkomst van de gebruiker voor elke groepsinterventie 2,5€.
De sessies kunnen ook individueel zijn, dus tussen de psycholoog/orthopedagoog en de gebruiker.
Bij individuele sessies met kinderen en jongeren is het mogelijk dat een sessie alleen doorgaat met de ouders, de voogd of een familielid.
Alle individuele sessies voor kinderen en jongeren (tot en met 23 jaar) zijn volledig terugbetaald door het RIZIV en dus gratis voor de gebruikers.
Voor volwassenen (vanaf 24 jaar) is het eerste gesprek voor verduidelijking van de vraag van de gebruiker met een klinisch psycholoog/orthopedagoog gratis.
Voor de andere individuele sessies bij volwassenen bedraagt de persoonlijke tussenkomst voor de gebruiker € 11 of € 4 als de gebruiker geniet van een verhoogde tegemoetkoming.
De psycholoog /orthopedagoog bespreekt met de gebruiker wat de meest aangewezen aanpak is en maakt hierover vervolgens afspraken.
Groepsinterventies worden uitgevoerd in sessies van minstens 90 minuten. Een groepsinterventie kan worden voorafgegaan door een individuele sessie waarin de klinisch psycholoog/orthopedagoog onderzoekt of een groepsinterventie geschikt is voor de gebruiker . Groepsinterventies bestaan uit minimaal 4 tot maximaal 15 deelnemers .
De psycholoog/orthopedagoog zal erop toezien een veilig en respectvol klimaat te creëren, zodat de deelnemers vrij kunnen deelnemen. De samenstelling van een groep zal rekening houden met de leeftijd van de deelnemers, de taal, de gemeenschappelijke interesse in een onderwerp of problematiek,... De interventies zullen plaatsvinden op een plaats vlot toegankelijk en aangepast aan de deelnemers .
De groepsinterventies worden geleid door ten minste één geconventioneerde klinisch psycholoog/orthopedagoog. Hij kan vergezeld worden door een andere psycholoog/orthopedagoog, een arts, een andere zorg- of hulpverlener of een ervaringsdeskundige .
Individuele sessies duren minstens 45 minuten. De klinisch psycholoog/orthopedagoog en de gebruiker zijn fysiek aanwezig op een plaats die vlot toegankelijk is en aangepast aan de situatie van de gebruiker .
De plaats wordt heel breed gedefinieerd. Dit kan het kabinet zijn van de professional of een vaak bezochte plaats van de persoon (bijvoorbeeld op school, op het werk, in jeugdhuizen, medische centra, enz. en dit kan ook in de woning van de gebruiker als de persoon zich niet kan verplaatsen) . Bij individuele sessies met kinderen en adolescenten is het mogelijk dat een sessie alleen plaatsvindt met de ouders, voogd of met een familielid.
Indien nodig kunnen de sessies ook op afstand worden gehouden door middel van videoconsultatie met uitzondering van de eerste sessie. De psycholoog/orthopedagoog zal zich ervan verzekeren dat de gebruiker in staat is deze zorg op afstand te ontvangen en gebruik kan maken van beveiligde communicatiemiddelen .
Het aantal sessies dat de klinisch psycholoog/orthopedagoog kan aanbieden is verschillend voor de beide functies psychologische zorg.
Voor de functie eerstelijnspsychologische ondersteuning:
- Personen vanaf 15 jaar hebben recht op maximaal 8 individuele sessies
- Personen tot maximaal 23 jaar hebben recht op maximaal 10 individuele sessies
Voor de functie eerstelijnspsychologische behandeling:
- Personen vanaf 15 jaar hebben recht op gemiddeld 10 individuele sessies en maximaal 20 sessies
- Personen tot maximaal 23 jaar hebben recht op gemiddeld 10 individuele sessies en maximaal 20 sessies De overlapping van deze leeftijdscategorieën zorgt ervoor dat er geen kunstmatige scheiding is op de leeftijd van 18 jaar. Jongeren tussen 15 en 23 jaar kunnen, afhankelijk van hun hulpvraag ofwel gebruik maken van het aanbod voor kinderen/jongeren of van het aanbod voor volwassenen. Het
aanbod van beide netwerken kan door de gebruiker echter niet worden gecumuleerd.
Er is geen leeftijdsgrens of geen categorie van problemen om van dit psychologische zorgaanbod te kunnen genieten.
Op deelname aan groepsaanbod staat geen beperking.
Hieronder kan u een overzicht terugvinden van het verschil tussen het aanbod kinderen en jongeren en volwassenen en de kostprijs.
Er is geen voorschrift van een arts nodig om toegang te krijgen tot de psychologische zorg in de eerste lijn. U kunt rechtstreeks een geconventioneerde eerstelijnspsycholoog/orthopedagoog raadplegen. Dit geldt ook voor de klinisch psychologen en orthopedagogen buiten de overeenkomst.
Wanneer het nodig is dat professionals samenwerken rond uw hulpvraag, dan is het belangrijk dat ze over noodzakelijke informatie beschikken om die samenwerking goed vorm te kunnen geven. Samen met de klinisch psycholoog/orthopedagoog bekijkt u welke informatie over u best gedeeld kan worden met wie in functie van uw hulpvraag.
In elk geval willen we graag de samenwerking tussen de klinisch psycholoog / orthopedagoog en uw huisarts versterken zodat u steeds met een vertrouwd team professionals rond u kunt werken.
De verstrekte informatie moet altijd rekening houden met het belang van de gebruiker, en beperkt blijven tot wat noodzakelijk is.
Ja, het functioneel bilan wordt samen met de gebruiker (of diens wettelijke vertegenwoordiger) in begrijpelijke taal opgemaakt. De belangrijkste taak van het functioneel bilan is dan ook om de gebruiker te helpen bij het stellen van zijn/haar (hulp)vragen en doelen en hem/haar de kans te geven om bij te dragen tot de totstandkoming van het behandelplan.
De gebruiker (of zijn wettelijke vertegenwoordiger) dient voorafgaandelijk geïnformeerd, vrij en uitdrukkelijk toe te stemmen dat informatie wordt uitgewisseld met andere zorgverleners en dat zijn behandelend arts betrokken wordt bij de opmaak van het bilan, overeenkomstig Verordening (EU) 2016/679 van het Europees Parlement en de Raad van 27 april 2016 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens (algemene verordening gegevensbescherming).
De geest van deze conventie is echter dat er samengewerkt kan worden rond de hulpvraag van de gebruiker en dat deze laatste aan het roer komt te staan van diens eigen traject.
De toestemming, weigering of intrekking van de toestemming wordt met instemming van de gebruiker (of zijn wettelijke vertegenwoordiger) door de psycholoog/orthopedagoog schriftelijk vastgelegd en toegevoegd aan het dossier van de gebruiker. Enkel onder die voorwaarde brengt een weigering, de terugbetaling van de sessies niet in het gedrang.
Indien de gebruiker geen behandelend arts heeft, noteert de klinisch psycholoog/orthopedagoog dit in het patiëntendossier, zodat in geval van gespecialiseerde zorg waarbij een contact met de
behandelend arts is voorzien (zie opmaak bilan) de terugbetaling van de sessies alsnog kan plaatsvinden. De klinisch psycholoog / orthopedagoog bekijkt met jou hoe en waar je een arts kan vinden.
De tegemoetkoming vanuit de ziekteverzekering is niet complementair aan het aanbod binnen de conventie eerstelijnspsychologische zorg.
Mogelijks beschikt u over een aanvullende verzekering : dan is het nuttig om met uw verzekeraar/ziekenfonds contact op te nemen om na te gaan voor welke vergoedingen u in aanmerking komt.
De terugbetaling van deze zorg gebeurt via het derdebetalersysteem. U betaalt bij de geconventioneerde klinische psycholoog/ orthopedagoog alleen uw persoonlijk aandeel.
Voor kinderen en jongeren (tot en met 23 jaar) zijn alle sessies (zowel individueel als in groep), volledig terugbetaald.
Voor volwassenen (vanaf 24 jaar) bedraagt de kostprijs van een individuele sessie met een geconventioneerde psycholoog 11 euro - of 4 euro voor wie recht heeft op een verhoogde tegemoetkoming, met uitzondering van de eerste individuele sessie die steeds gratis is.
Voor een groepsinterventie betaalt u als volwassene 2,50 euro per sessie.
Deze bedragen worden rechtstreeks aan de klinisch psycholoog/orthopedagoog betaald. U zal een ontvangstbewijs ontvangen. Er worden u geen extra kosten aangerekend. Dit persoonlijk aandeel wordt opgenomen in de maximumfactuur in het kader van de ziekteverzekering.
Een lijst van de netwerken met hun desbetreffende website kan u raadplegen via de website van het RIZIV. Via de website van uw netwerk zal u vervolgens een lijst van geconventioneerde psychologen
en orthopedagogen kunnen raadplegen. Voor de provincie Oost-Vlaanderen kan u terecht op www.psy-ovl.be.
Het budget dat binnen de verplichte ziekteverzekering werd voorzien laat vooralsnog niet toe om alle psychologische zorg in alle praktijken van klinisch psychologen en orthopedagogen te financieren.
In deze overeenkomst wordt prioriteit gegeven aan personen met lichte tot matige psychische problemen met bijzondere aandacht voor kwetsbare doelgroepen.
Ja, u bent geheel vrij om een erkend klinisch psycholoog/orthopedagoog te kiezen die het beste bij u past, in welke regio dan ook, maar uitsluitend in één netwerk (kinderen/jongeren of volwassenen).
In België zijn er 32 netwerken voor geestelijke gezondheidszorg, verdeeld per doelgroep (11 netwerken voor kinderen/adolescenten en 20 netwerken voor volwassenen en een gemengd netwerk voor de Duitstalige gemeenschap). Een overzicht van de netwerken vindt u terug op de website van het RIZIV.
Een netwerk vertegenwoordigt alle samenwerkingen tussen structuren en bestaande middelen in een afgebakende regio. Dankzij een doeltreffende samenwerking definiëren de actoren een gemeenschappelijk einddoel, een gemeenschappelijke werking en gemeenschappelijke doelstellingen om de doeltreffendheid van de opvolging van de gebruikers, een betere continuïteit van de zorg, een verbetering van het aanbod en de kwaliteit van de zorg te garanderen.